• EMMA hero dees def
Terug naar overzicht

EMMA

De kleine reuzin

Emma is de nieuwe stadsreus van Kortrijk. Bolwerk was de drijvende kracht achter het ontstaan van deze vertederende reuzenpop. Niet enkel qua ontwerp en productie maar ook als initiator van een innovatief en participatief proces waarbij inwoners van de stad en diverse partners uit de publieke en private sector betrokken waren.

Manten en Kalle

Net als in andere steden en landen in Europa heeft Kortrijk een traditie van historische reuzen die de geest van de stad en haar inwoners uitbeelden. Voor Kortrijk vertegenwoordigde het koppel Manten en Kalle doorheen de tijd veel dingen: ​​eeuwige liefde, mercantilisme, innovatie, ...

In de jaren '90 van de vorige eeuw waren de toenmalige reuzen beschadigd, niet meer gebruikt en verwaarloosd. Uiteindelijk verdwenen ze. Bij het begin van de legislatuur in 2012 drukte het nieuwe stadsbestuur de wens uit om het reuzenkoppel opnieuw uit te vinden.

Toen deze wens van de stad het Bolwerk project ‘De Giganten’ (2015) kruiste, raakte alles in een stroomversnelling.

  • EMMA I def

DE GIGANTEN

In 2015 diende Bolwerk een project in bij de Vlaamse Overheid om op een vernieuwende manier te werken rond het immateriële erfgoed van de reuzencultuur. Centraal in het dossier: een eigentijdse en participatieve benadering met de nadruk op een interactief proces van co-design.

Wanneer Bolwerk en de Schepen van Cultureel Erfgoed elkaar vinden, schiet het project uit de startblokken. De uitgangspunten worden samen bepaald. De nieuwe reuzen moeten de stad van vandaag symboliseren: dynamisch en innovatief - zowel door proces als door resultaat. Ze moeten alle burgers, ook nieuwkomers en mensen met een andere culturele achtergrond aanspreken. Het maken van de nieuwe reuzen moet kansen bieden aan de creatieve sector. En om de nieuwe reuzen voor de toekomst veilig te stellen, is een coöperatief beheer een must.

CO-DESIGN

De uitgangspunten vragen om een traject dat burgers de kans geeft om de nieuwe reuzen mee te bedenken, ontwerpen en creëren.

In een eerste fase verzamelt Bolwerk ideeën voor de nieuwe reuzen bij kinderen, studenten en volwassenen. Studenten Industrial Design van de hogeschool Ugent - Howest krijgen de opdracht om originele en creatieve concepten te bedenken voor het bouwen van het nieuwe reuzenpaar. Dit resulteert in tekeningen, technische ontwerpen, maquettes en een reeks animatiefilms. Deze resultaten werden getoond aan de inwoners van Kortrijk door middel van een presentatie en een expo in het stadhuis.

Tegelijkertijd ontwikkelen 3 bachelorstudenten van de lerarenopleiding een interactieve workshop voor kinderen. Deze workshop wordt aangeboden aan basisscholen om de leerlingen in contact te brengen met het reuzenerfgoed. Meer dan 100 leerlingen van verschillende Kortrijkse scholen nemen deel aan de workshop die ook de ideeën van jonge Kortrijkzanen bijeen brengt.

Een andere actie in dit stadium is de Kunstfabriek: een cultureel educatief zomerkamp voor kinderen die hun fantasie loslaten op de Kortrijkse reuzen. Tijdens deze fase zijn er ook verschillende uitwisselingen met de reuzencommissies van de deelgemeenten.

Een team van 3 studenten Media, als vrijwilliger bij Quindo actief, volgt het traject en maakt een videoverslag van deze eerste fase.

  • EMMA III def
  • EMMA II def dees
  • EMMA V def
    before EMMA

    concept nieuwe Manten

  • EMMA IIII dees def

EEN REUZENKIND

Eind 2017 gaat de tweede fase van start. Alle ideeën, concepten en materiaal verzameld in de fase van co-design, verfijnt Bolwerk tot één concept.

Er is een grote gamechanger. Bolwerk lanceert het innoverende idee om het kind van het traditionele stadspaar Manten en Kalle te creëren. Het voorstel is om het kind Emma te noemen. Een extreem populaire naam in België die ook al in de middeleeuwen werd gebruikt. Toen betekende de naam sterk, immens, krachtig. Bolwerk stelt ook voor om in een latere fase een tweede reus te creëren, deze reus zal de vriend van Emma zijn en een meer etnisch divers karakter hebben. Hierdoor wordt de superdiversiteit die de stad kenmerkt in het traditionele erfgoed binnengebracht. Uiteindelijk beslist de stad om Bolwerk een officiële creatie-opdracht toe te kennen voor één stadsreus met de optie voor latere creatie van een mannelijke reus.

Deze nieuwe wending vraagt een nieuw verhaal. Op advies van de stad neemt Bolwerk Jonas Bruyneel onder de arm, een jonge schrijver en muzikant. Hij is op dat moment de Letterzetter (stadsdichter) van Kortrijk. Samen met zijn collectief van jonge woordkunstenaars en illustratoren schrijft hij een eigentijds en aantrekkelijk verhaal. Dit nieuwe verhaal is stevig verankerd in de Kortrijkse reuzentraditie. Je kan het verhaal hier lezen.

Maar niet alleen het verhaal van de nieuwe reus krijgt een twist. Bolwerk bedenkt een vernieuwend en dynamisch concept voor de gigantische pop en maakt daarvoor gebruik van geavanceerde technieken en besturingssystemen.

In mei 2018 is Emma voor het eerst te zien in de stad. Op Sinksen vieren we haar geboortefeest op de Grote Markt met een feestelijke parade. Emma wordt geregistreerd in het bevolkingsregister van de stad als inwoner van de stad. De inwoners van Kortrijk zijn massaal aanwezig en zijn enthousiast over hun nieuwe stadsreus. Het teken dat de traditie een nieuw leven is begonnen.

  • EMMA VI def
  • EMMAMAKEN 01 def
  • EMMAMAKEN 02 def
  • EMMAMAKEN 03 def
  • EMMAMAKEN 04 def
  • EMMAMAKEN 05 def
  • EMMAMAKEN 06 def
  • EMMAMAKEN 07 def
  • EMMAMAKEN 08 def

"Emma is een nieuwe soort reus, bewegend en modern. Een publiekstrekker. Dat maakt dat er heel wat interesse is van andere evenementen om haar te gast te hebben. Manten en Kalle behoren tot het collectief geheugen van de Kortrijkzanen en staan symbool voor de aard van onze inwoners. Ze hebben op en top Kortrijkse roots. Met Emma herleeft de reuzencultuur in onze stad. Ze staat symbool voor de toekomst."
- schepen Wout Maddens

NA DE GEBOORTE...

Om een succesrijke toekomst voor Emma te garanderen, ging Bolwerk op zoek naar een groep jonge vrijwilligers om Emma mee te beheren en te verzorgen. Een open call verspreid via de Kortrijkse stadskrant en lokale media bracht een groep van 10 jonge mensen samen. Zij brengen als operatoren Emma tot leven in straten, parken en op pleinen. De reuzin was ondertussen al op bezoek in Nieuwpoort, Ieper en Beveren.

Samen met hen denkt Bolwerk na over verbeteringen, aanpassingen, bijpassende muziek, de kostuums van de spelers,... De groep bedenkt ook nieuwe episodes in het leven van Emma. Zoals bijvoorbeeld het collectief breien van een reuzensjaal eind 2019.

  • Emma sjaal def

EMMA INSPIREERT EUROPA

Eind 2019 lanceerde het 'Cultural Heritage in Action' programma van de Europese Commissie een call. Doel van de call was het vinden van good practices in het domein van cultureel erfgoed. Participatie, hergebruik en kwaliteit staan daarbij voorop. Het uiteindelijk doel is om kennis over Europees erfgoed tussen lokale en regionale beleidsmakers uitwisselen en aantonen hoe cultureel erfgoed een vernieuwende rol kan spelen binnen het cultureel beleid. Eurocities, dat over een netwerk van 190 Europese steden beschikt, is de drijvende kracht binnen het 'Cultural Heritage in Action' programma.

Bolwerk nam initiatief en diende een kandidaatsdossier in met EMMA als praktijkvoorbeeld. Uit 121 inzendingen selecteerde de commissie uiteindelijk 32 erfgoedprojecten. De experts kozen ook stadsreuzin EMMA als innovatieve praktijk. De jury loofde het partnerschap tussen Bolwerk en de stad dat resulteerde in een participatieve aanpak en de kwaliteitsvolle co-creatie van EMMA. Zelf verwoordde de jury het als volgt: "EMMA, the small giant, is an excellent example of how an old tradition was reinvented through participation and co-creation".

Door de selectie kreeg de stad Kortrijk bovendien de kans als gaststad op te treden voor een 5-daagse uitwisseling rond erfgoed met deelnemers uit diverse EU-steden en regio's. In het kader van deze 'peer learning visit' maakte Europa ook een video over hoe het ganse traject verliep. Die kan je hiernaast bekijken.

Emma video europa

FICHE

Periode 2015 - ...
Dankzij Stad Kortrijk
Artistieke Partners Bert Lelieur
& Roos Van den dries
Foto's Cramakamarky, Siegfried Desmet
& Beeldbank Kortrijk

Fotoalbum

Productiehuis emma II def